10 super simpele maar zeer effectieve tips om je culinaire fotografie naar een hoger niveau te tillen! Ik heb dit blog voornamelijk geschreven voor foodbloggers, maar ik denk dat het ook restauranteigenaren kan helpen die hun menu beter willen presenteren en de thuiskok die zijn of haar recepten wil bewaren en daarom mooi op de foto moet kunnen zetten.
Ben je beginnend foodblogger of blog je al wat langer, maar ben je vastgelopen in je creativiteit? Als foodblogger wil je dat je foto’s zich onderscheiden, dat ze direct eetlust opwekken en dat de mensen spontaan de keuken in willen rennen om jouw recept te maken. Hieronder heb ik mijn tien allerbeste tips uitgelegd voor foodfotografie. Overigens noem ik het liever culinaire fotografie, want als je foodphotography uitspreekt, wordt het vaak opgepikt als footphotography. Het verschil is een d of een t, maar ik kreeg heel vaak de opmerking: “WAT!?, fotografeer jij voeten??!!”
Ik hoop dat je wat aan de tips hebt en zou het leuk vinden als je in de comments hieronder je link naar je blog laat weten. De tips staan trouwens met een reden in deze volgorde, omdat de volgorde erg belangrijk is (dat is eigenlijk mijn pre-culinaire-fotografie-tip).
CULINAIRE FOTOGRAFIE – TIP 1: KIES HET JUISTE LICHT
Kies eerst je lichtbron: daglicht of kunstlicht?
Goede vraag! Toen ik begon in 2012 wilde ik uitsluitend met daglicht fotograferen, omdat ik dat het mooiste vond. Best lastig, want ik werkte toen full time en had in de herfst en winter dus alleen het weekend om een recept te maken en snel op de foto te zetten. En met een beetje pech was het in de winter ook overdag donker door bewolking of regen, zodat de foto alsnog niet lukte. Het tegenovergestelde kan trouwens ook, want in de zomer kan midden op de dag de zon zo fel zijn dat je foto te hard wordt en dus feitelijk ook mislukt.
Daglicht
Daglicht vind ik nog steeds het mooiste licht, maar helaas laat het zich dus niet altijd combineren met mijn agenda.
Voordeel daglicht:
- kan de mooiste belichting geven aan je foto’s.
Nadeel daglicht:
- als de zon fel schijnt, kan het licht soms erg hard zijn (zeker als de zon op zijn hoogst staat);
- het is zeer veranderlijk (door stand van de zon, bewolking, jaargetijde, enzovoort);
- je kunt slechts in een bepaald tijdsbestek fotograferen (en dat moet maar net uitkomen in jouw agenda).
Kunstlicht
Je begrijpt al dat ik dus vrij snel met daglichtlampen ben gaan fotograferen om ook in de herfst en winter foto’s te kunnen maken. Een beginnerssetje hoeft helemaal niet duur te zijn, zoals deze van Bresser. Handig om te weten is dat je echte daglichtlampen wilt gebruiken, omdat deze lampen (de naam verraadt het al) de kleurtemperatuur van daglicht hebben. De kleur van daglicht is 5500 Kelvin. Je hebt vast wel eens een foto van je eten genomen met je smartphone in een restaurant (waar geen daglicht was) en gezien dat de foto erg geel of oranje wordt. Dan is de kleurtemperatuur warmer dan 5500 K, maar gelukkig kun je die foto in een fotobewerkingsprogramma nog een beetje aanpassen door de kleurtemperatuur of witbalans bij te stellen (je maakt de foto iets koeler van kleur). In een goede foto met een juiste witbalans zijn de witte tinten ook daadwerkelijk wit en niet blauwig of oranje.
Dark food photography
Al doe ik het niet heel vaak, ik ben wel een liefhebber van “dark” en “moody” fotografie. In deze foto’s hebben zwarte en donkere tinten en schaduwen de overhand. Ik weet dat het een kwestie is van smaak, want de meeste foodbloggers hebben overwegend witte elementen in hun foto’s. Maar het is zeker eens het proberen waard.
Deze vorm van fotografie doe ik uitsluitend met daglichtlampen. Ik zorg dat de hele kamer donker is door gordijnen te sluiten en alle normale lampen uit te doen. Op dat moment staan alleen mijn daglichtlampen aan die ik tot in de precisie neerzet, draai, feller maak of juist dim en vaak stuur ik het licht met een stuk karton of board. Ik stuur het licht zodanig dat het meeste licht alleen op mijn onderwerp valt en dat daarachter schaduwen ontstaan.
Conclusie
Stap één van een culinaire foto is dus de beslissing met welk licht je gaat werken en daar pas je vervolgens je tijdstip en je locatie op aan.
CULINAIRE FOTOGRAFIE – TIP 2: KIES SERVIES EN PROPS!
Voordat ik de keuken in ga om een recept te maken heb ik al nagedacht over het servies waarop ik het gerecht ga serveren en welke attributen erbij moeten op de foto. Ik pak een dienblad en verzamel hierop alles dat voor mijn foto in aanmerking komt.
Eigenlijk kun je alles gebruiken, maar zelf ben ik liefhebber van natuurlijke materialen, zoals riet, diverse soorten hout en natuurlijke stoffen van linnen en katoen. Dit vertaalt zich in mandjes en bakjes, onderzetters, servetten en keukendoeken. Daarnaast gebruik ik attributen van antiek zilver, staal en aardewerk.
Er komt bij mij bijna altijd wel bestek op de foto terug en een ingrediënt uit het recept. Soms ben ik in een romantische bui en wil ik nog wel eens een bloemetje of plantje gebruiken als aankleding. Dit kan best een kunsttak of kunstbloem zijn, want als deze op de achtergrond ligt, wordt hij (met gebruik van het juiste diafragma) meestal wazig en zie je dus niet meer dat hij nep is.
Tip voor aankoop servies en props
Ga met regelmaat naar de kringloopwinkel. Hier verkopen ze vaak ouderwetse en zeldzame items die je tegenwoordig niet meer bij de Xenos of Blokker vindt en vaak ook nog tegen een spotprijsje! Als je dan op een moment te veel spullen hebt (zoals ik), dan breng je het gewoon weer terug naar de kringloop. Tot slot kun je in de uitverkoop vaak voor een klein bedrag een enkel bordje of item aanschaffen.
Conclusie
Verzamel al je servies en aankleding voor de foto op een dienblad, zodat je gelijk aan de slag kunt als je gerecht klaar is.
CULINAIRE FOTOGRAFIE – TIP 3: ACHTERGRONDEN
Bedenk wat voor een soort foto je wilt gaan maken; welke uitstraling moet deze krijgen en in welke stijl of thema ga je fotograferen. Aan de hand hiervan kies je je achtergronden uit. Als je een flat-lay gaat maken (een shot van bovenaf) heb je alleen een ondergrond nodig en geen extra rechtopstaande achtergrond.
Onder foodbloggers wordt het investeren in mooie achtergronden steeds populairder, zodat je op internet hierover genoeg kunt vinden. Zoek dan ook eens onder de engelse term “(food)photography backdrops”. Ik heb een gigantische collectie achtergronden en toch lijkt het nooit genoeg te zijn, want ik ben altijd op zoek naar iets nieuws.
Waar ik rekening mee hou als ik de perfecte achtergrond aan het uitzoeken ben:
- de achtergrond moet het juiste formaat hebben, want een te grote achtergrond bergt lastig op en bij een te kleine achtergrond beperk je jezelf bij het maken van de foto;
- gemiddeld is een rechthoekige achtergrond van 60 cm x 90 cm wel voldoende;
- de achtergrond mag niet glanzen;
- tenzij je in een gigantisch huis woont, wil je dat je achtergrond handzaam en licht is, makkelijk op te bergen en weinig ruimte in beslag neemt;
- de vorige eigenschappen zijn weer moeilijk te combineren met de wens om met echt hout te werken dat er robuust en natuurlijk uitziet;
- ik gebruik liever geen spaanplaat en persplaat omdat je dit op de foto ziet (zeker bij een close-up) en persoonlijk hou ik daar niet van.
De standaard achtergronden
Naast de collectie houten achtergronden en gekleurde achtergronden heb ik ook altijd een standaard zwarte, grijze en witte achtergrond. Deze achtergronden gebruik ik vooral als ik een shot recht van voren maak. Ik plaats ze dan rechtopstaand op de liggende achtergrond. Met het juiste diafragma wordt de rechtopstaande achtergrond wazig. Bij de Action heb ik goedkope schildersdoeken gekocht die ik met (eveneens daar gekochte verf) zwart, grijs en wit heb gemaakt. Die achtergronden zijn goedkoop, lekker licht in gewicht, erg functioneel en breed inzetbaar.
Waar koop je goede achtergronden?
Bouwmarkt
Soms vind ik bij de bouwmarkt in een aanbiedingsbak een paar latjes die ik met dwarslatten aan elkaar maak. Met houtplamuur of muurvuller en een plamuurmes kun je dan wat structuur op de plank aanbrengen. Daarna koop ik een kleurentester bij de verfwinkel en gebruik ik –afhankelijk van de uitstraling die ik op dat moment wil hebben- een kwast, roller of schuursponsje om de verf aan te brengen. Op internet kun je hier veel technieken over vinden. Uiteraard gebruik je altijd de voor- en de achterkant van de plank, zodat je twee achtergronden hebt om uit te kiezen.
Ik heb ook een achtergrond gemaakt van steigerhouten planken die ik bewerkt heb met een verfkrabber (waarmee ik diepe geulen heb gemaakt) waarna ik de plank her en der heb bewerkt met een crème brûlée brander. Deze achtergrond is echter loeizwaar, niet makkelijk hanteerbaar en hij neemt veel ruimte in beslag. Maar hij is wel erg mooi…
Professionele achtergronden
Ik heb ook een aantal achtergronden van vinyl. Deze zijn goed schoon te maken, makkelijk op te bergen en (als je zoals ik ook op locatie moet fotograferen) makkelijk mee te nemen. Mijn allereerste achtergrond van vinyl heb ik besteld op Drukwerkdeal met foto’s die ik heb gekocht op een website voor rechtenvrije fotografie. Nadeel is dat dit relatief duur is. Ik was € 32,- kwijt voor één stuk vinyl dat dan wel op twee zijden was bedrukt. Daarna kwam ik erachter dat je op AliExpress voor €5,- stukken vinyl kunt kopen die ook op twee zijden bedrukt zijn. Inmiddels heb ik een grote collectie van deze achtergronden en vind ik ze ideaal.
Kringloop of winkel voor oude bouwmaterialen
Soms vind je bij deze winkels een deur van een oud kastje of iets dergelijks dat perfect dienst kan doen als achtergrond.
Marktplaats
Op marktplaats zoek ik weleens op de term “driftwood” voor een mooi stuk drijfhout. Drijfhout is aangespoeld hout en heeft een mooie natuurlijke en karakteristieke look. Je kunt natuurlijk ook zelf een keer heel vroeg in de ochtend een strandwandeling maken en op zoek gaan.
Conclusie
Voordat je begint zorg je dus dat je eerst een ondergrond klaar legt en eventueel een rechtopstaande achtergrond voor als je een foto recht van voren gaat maken. Houd altijd je ogen open voor mogelijkheden om je collectie achtergronden aan te vullen.
CULINAIRE FOTOGRAFIE – TIP 4: STYLING
Je bent nu zo ver dat je achtergronden klaar staan en dat je alle props hebt uitgezocht. Leg de props op de achtergronden en breng de setting in orde door de props alvast een beetje in het rond te schuiven en te kijken wat voor jouw foto er goed uit ziet. Maak de foto alvast in gedachten en hou daarbij het gerecht dat straks gaat komen voor ogen. Als het eten klaar is, weet je al bijna welke foto je gaat maken. Dit klinkt misschien suf, maar voorbereiding is het halve werk.
Soms ga ik voor een minimalistische foto met weinig extra’s in het beeld, maar over het algemeen hou ik er van om veel props klaar te zetten, omdat het er gezelliger en interessanter uit ziet om naar te kijken.
Wat ook goed werkt is het maken van laagjes in de foto. Laagjes kun je bereiken door een paar verschillende onderzetters of bij elkaar passende placemats over elkaar te leggen en daarbovenop een onderbord met een gewoon bord. Je kunt een bord ook op een houten (snij)plank zetten.
CULINAIRE FOTOGRAFIE – TIP 5: WEES KLAAR VOOR DE START
Had ik al gezegd dat voorbereiding het halve werk is? Niets is zo erg dan met je mooie gerezen soufflé aankomen op de plek waar alles moet gebeuren en tot de conclusie komen dat je nog van alles moet doen. De soufflé stort in en een foto maken heeft eigenlijk geen zin meer. Nu is een soufflé het meest dramatische voorbeeld dat ik kon bedenken, maar in principe kun je bijna alle gerechten het beste direct na de bereiding op de foto zetten, omdat het kan inzakken, smelten, uitdrogen, instorten, verkleuren en ga zo maar door.
Heel belangrijk met culinaire fotografie is dus: als het gerecht klaar is, moet alles (maar dan ook echt alles!) klaar zijn en klaar staan om direct een foto te kunnen maken. Daarom loop ik altijd deze standaard checklist af (die inmiddels vastgeroest in mijn hoofd zit):
- staan de achtergronden klaar;
- heb ik echt alle props verzameld;
- zet de camera klaar op statief;
- controleer of de accu is opgeladen;
- controleer of er een geheugenkaartje in de camera zit (die van mij slingert vaak ergens rond nabij mijn laptop, omdat ik de foto’s van de vorige shoot heb bewerkt);
- staan de instellingen van de camera goed (ik experimenteer nog wel eens met portretten of bewegende onderwerpen, zet vervolgens de instellingen niet terug en vraag mij dan later af waarom mijn foto mislukt);
- is het licht goed ingesteld (en staan er geen normale lampen meer aan).
CULINAIRE FOTOGRAFIE – TIP 6: MAAK JE GERECHT MOOI OP
Maak het recept klaar in de keuken en style daarna je gerecht op het uitgekozen servies. Als je pasta met champignons maakt en je ziet na het opscheppen geen enkele champignon meer terug, dan moet je daar iets aan doen. Trek met je vingers of een speciale kookpincet een paar champignons uit het gerecht en leg deze in het zicht van de camera bovenop het gerecht. Neem even bewust afstand van je gerecht om er een momentje naar te kijken en vraag je af: ziet het er aantrekkelijk uit en zo niet, kan ik daar nog iets aan doen? Je kunt er wat olie over smeren om het aantrekkelijk te laten glimmen, sommige producten (zoals verse groenten) lenen zich ervoor om met een plantenspuit lichtjes nat te sprayen.
Garnering
Als je het woord vaak uitspreekt klinkt het eigenlijk heel oubollig en ik zie al van die standaard uitgesneden wortelroosjes van de Chinees voor mij. Toch kan een goede garnering heel veel doen voor je gerecht. Zoek naar een garnering die contrast brengt in je gerecht of kleur. Garneren kan onder andere met verse of gedroogde kruiden, een stukje fruit, noten, zaden, pitjes, ingrediënten die in het gerecht voorkomen, een bijpassende saus of eetbare bloemen. Je hoeft de garnering niet altijd standaard bovenop het gerecht te leggen, want je kunt er volop mee experimenteren. Schuif de garnering op prikkertjes, leg het op de zijkant van het bord, schuif plakjes groenten aan de rand van een soepkom of strooi lekker rommelig wat gehakte en geroosterde pitjes over je gerecht.
Haarlak en scheerschuim
Jazeker, er zijn fotografen die gebruik maken van haarlak, scheerschuim of andere gekke producten die niet eetbaar zijn. Echter vind ik het fijn dat mijn eten na het fotograferen nog eetbaar is, dus ik hou het bij natuurlijk hulpmiddelen zoals water en een drupje olie en soms een houten prikker om de boel vast te zetten.
Hier is een leuk filmpje om te kijken als je van experimenteren houdt: Youtube.
CULINAIRE FOTOGRAFIE – TIP 7: SCHIET RAW
Als jouw camera de mogelijkheid heeft, schiet dan in RAW. Een RAW foto bestand is het beste te omschrijven als een bestand waarop alle informatie staat die bij het nemen van de foto is afgelezen van de beeldsensor (een bestand dat letterlijk ruw en onbewerkt is). Omdat alle gegevens “gevangen” zijn in het RAW bestand is het bijvoorbeeld mogelijk om donkere of lichte details op de foto terug te halen in een fotobewerkingsprogramma. Bij een foto die gelijk in JPG bestand van je camera komt kun je hele donkere en lichte plekken niet meer herstellen en zorgen bijna alle wijzigingen die je in een fotobewerkingsprogramma doorvoert voor kwaliteitsverlies.
RAW geeft overigens niet de extensie weer van het fotobestand, deze komen afhankelijk van het merk camera namelijk in de volgende soorten voor:
Universeel .DNG
Canon .CRW of .CR2
Fuji .RAF
Hasselblad .3FR
Kodak .KDC
Minolta .MRW
Leica .RWL
Nikon .NEF
Olympus .ORF
Panasonic .RW2
Pentax .PTX of .PEF
Samsung .SRW
Sony .ARW
Sigma .X3F
Je hebt wel een speciaal programma (zoals Lightroom nodig om RAW bestanden te openen en te bewerken), maar dit geeft je wel alle ruimte om te doen en laten met de foto wat jij wilt en dat zonder kwaliteitsverlies.
CULINAIRE FOTOGRAFIE – TIP 8: FOTO’S MAKEN!
Waarschijnlijk begon je je al af te vragen wanneer we eindelijk gaan beginnen met het maken van een foto. Nu dus!
Gebruik een statief
Ik gebruik bijna altijd een statief. Niet alleen omdat de camera dan mooi stabiel staat, maar voornamelijk omdat je dan kunt stylen terwijl de camera hetzelfde shot blijft weergeven. Als je een foto maakt en deze is niet helemaal naar je zin (omdat je bijvoorbeeld nog wat aankleding op de foto mist of dat het gerecht iets gedraaid moet worden), kun je dit aanpassen en nogmaals dezelfde foto maken. De camera staat immers op statief, is niet bewogen en geeft nog hetzelfde shot weer.
Maak meerdere foto’s met verschillende diafragma
In culinaire fotografie is scherptediepte heel belangrijk. Op de meeste foto’s zie je het onderwerp scherp en de achtergrond mooi wazig. Begrijp mij niet verkeerd want ik vind dit ook mooi, maar vaak slaan mensen hier in door en schieten standaard met een diafragma van f/1.8 zodat de achtergrond zo wazig mogelijk is.
Op de foto hierboven zie je het verschil in diafragma’s. Bij een klein getal, zoals f/1.2 heb je een hele grote lensopening en bij een groot getal zoals f/14 heb je een hele kleine lensopening. Als je een foto met f/1.2 maakt, heb je het grootst mogelijke verschil in scherptediepte en hoe hoger het getal wordt hoe groter het gedeelte wordt van je foto dat scherp is. Je kunt dit goed vergelijken met je eigen ogen. Mensen die eigenlijk aan een bril toe zijn, maar hier nog niet aan toe willen geven, gaan vaak knijpen met hun ogen om toch nog scherp te zien. Als je op het plaatje kijkt, zie je dat hoe kleiner de opening is, hoe scherper het grootste gedeelte van de foto wordt.
Op het moment dat je al je foto’s met een diafragma van f/1.8 schiet, zie je vaak dat niet het hele onderwerp scherp is en dat vind ik jammer. De scherptediepte mag namelijk niet ten koste gaan van de scherpte van je onderwerp. Schiet dus een paar foto’s op verschillende diafragma en kies later op de computer de mooiste foto uit. Doe dit niet op het schermpje van je camera, want pas op je beeldscherm van je computer kun je de foto’s echt goed vergelijken en de beste kiezen.
Als je een flat-lay maakt (een foto vanaf bovenaf), gebruik je meestal een diafragma van 10 of 11 zodat alles op de foto scherp is.
Speel met je kader en compositie
Beginnende fotografen plaatsen soms ieder onderwerp in het midden van de foto. Dit levert vaak een beeld op dat weinig spannend en/of inspirerend is. Daarom zijn er verschillende regels in de fotografie voor het in beeld brengen van je onderwerp.
1. De gulden snede
De gulden snede is de verdeling van een lijnstuk in twee delen in een speciale verhouding, waarbij het grootste van de twee delen zich tot het kleinste verhoudt, zoals het gehele lijnstuk zich verhoudt tot de grootste.
Dit mag je gerust nog een keer of twee nalezen, maar makkelijker is om naar onderstaand plaatje te kijken.
Kort samengevat kun je bij de gulden snede gebruikmaken van de lange curve om de toeschouwer op die manier op een prettige manier rond de gehele foto te leiden naar één centraal punt. Je kunt de gulden snede spiegelen en op alle manieren draaien om tot de ideale compositie te komen.
2. Regel van derden
Bij de regel van derden wordt de foto in negen denkbeeldige vlakken onderverdeeld, zoals op onderstaande illustratie.
Bij de regel van derden zorg je dat je onderwerp op één van de snijvlakken staat (dus op de rode punten). Hierdoor krijgt je onderwerp voldoende ruimte en komt hij ook niet te dicht aan de rand van de foto. De regel van derden is veel bekender en populairder dan de gulden snede, zodat veel camera’s dit als raster kunnen weergeven op je scherm. Op die manier kun je tijdens het fotograferen al rekening houden met de compositie. Houd deze regels dus in gedachten en probeer met de compositie te spelen.
Experimenteer met de hoek waaruit je fotografeert
Ik weet dat foto’s van bovenaf genomen (de zogenaamde flat-lay) al een tijdje het straatbeeld van de culinaire fotografie domineren. Zelf vind ik dit ook erg mooi, maar je moet uitkijken dat je dit niet met alle foto’s doet. Ik hou van afwisseling om het geheel aan foto’s interessant te houden. Ik maak uitsluitend een flat-lay als het gerecht daarom vraagt. Klinkt leuk, maar wanneer “vraagt” een gerecht daar nu om? Op het moment dat ik een foto heb gemaakt uit een standaard “ik-zit-aan-tafel-hoek” en ik kan uit de foto niet voldoende opmaken wat er precies op het bord ligt of in de schaal zit, dan maak ik een foto van bovenaf. Flat-lay’s doen het goed bij gerechten die in een kom of diep bord worden geserveerd. Denk aan een pokébowl, smoothiebowl, curry of een kom soep. Probeer ieder gerecht dus eens uit meerdere hoeken te fotograferen en kijk welke foto het mooiste is.
CULINAIRE FOTOGRAFIE – TIP 9: BRENG ACTIE IN JE FOTO
Zorg af en toe voor wat actie in je foto. Op bovenstaande foto zie je hoe ik de amandelmelk in het glas schenk. Maar je kunt ook denken aan het toevoegen van wat rook aan (oven)gerechten, het opscheppen van het gerecht op een bord, met een vork een stukje opprikken, het met je vingers oppakken van een koekje uit de foto, het strooien van poedersuiker (gebruik dan een donkere achtergrond), het strooien van cacao (gebruik dan een lichte achtergrond) of laat saus druppen over of langs het gerecht. Gebruik je fantasie!
CULINAIRE FOTOGRAFIE – TIP 10: FOTO KIEZEN EN NABEWERKING
Er gaat bij mij geen enkele foto op mijn website zonder eerst een nabewerking te krijgen in Lightroom. Zoals vermeld bij tip 7 schiet ik altijd in RAW en deze bestanden moeten altijd eerst bewerkt worden. Ik begin met het kritisch bekijken van alle foto’s. Bij het uitzoeken let ik goed op of de compositie klopt en of een bord of ander item niet net de dicht bij het randje van de foto staat. Het is niet erg als een bord of item een stukje buiten beeld valt, maar het kan ergernis opwekken als het randje van een item precies de rand van de foto raakt. Geen probleem als dit gebeurt, want als je de foto toch wilt gebruiken kun je hem meestal bijsnijden. Je snijdt hem dan zodanig bij dat iets meer van het betreffende item (nooit je hoofdonderwerp) nog meer buiten beeld valt. Daarna kijk ik of het onderwerp helemaal scherp is en tot slot controleer ik of de foto recht is.
Soms heb ik een topfoto gemaakt en kom ik achteraf tot de ontdekking dat ik zelf ook op de foto sta, namelijk in de weerspiegeling van de lepel! Let dus goed op weerspiegelingen.
Als het goed is heb je nu de beste foto gekozen en kun je deze gaan bewerken. Denk aan het aanpassen van witbalans, contrast, belichting, enzovoorts. Welke instellingen ik allemaal in Lightroom verander om tot de perfecte foto te komen, leg ik misschien nog een keer uit in een ander blog.
