Misschien heb je dit soort foto’s wel eens voorbij zien komen en jezelf afgevraagd hoe je dat kunt doen. Dat ga ik je hier uitleggen. De techniek heet lightpainting en is eigenlijk heel simpel. Je neemt een item dat licht geeft en gaat daarmee letterlijk door de lucht schilderen, terwijl je fototoestel op een lange sluitertijd een foto maakt. Het bekendste voorbeeld (wat iedereen wel een keer heeft gezien) zijn de koplampen van een auto die lang gerekte strepen worden als hij langs een camera rijdt die op lange sluitertijd een foto aan het maken is. Alleen nu is de lichtbron staalwol dat ik heb aangestoken. Als je het allerfijnste staalwol gebruikt dat je kunt vinden, dan brandt het langer en dan krijg je van die mooie vonkjes. Ik vind lightpainting zo leuk, omdat je met het blote oog niet ziet hoe het uiteindelijke resultaat in de camera wordt. Het is dus continu uitproberen en wachten op de verrassing in de camera.
Benodigdheden lightpainting:
1 garde met oogje
1 stuk ijzerdraad of stalen ketting
2 personen (waarvan 1 zwarte of donkere kleding draagt)
1 veiligheidsbril
1 camera (sluitertijd aanpasbaar)
1 statief
1 zaklamp
staalwol extra fijn (0000)
1 aansteker
Werkwijze:
Voorbereiding thuis
Bereid thuis de garde voor. Maak de ketting of het ijzerdraad aan het oogje van de garde vast en slinger ze samen rond om te kijken of de ketting de juiste lengte heeft. Als de garde de grond raakt kun je geen mooie rondjes slingeren en heb je ook de kans dat het staalwol uit de garde schiet.
Locatie
Zoek een geschikte locatie. Afgelegen industrieterreinen of parkeerplaatsen zonder auto’s en bomen in de buurt zijn geschikt. Ook tunneltjes zijn vaak veilig en geven een leuk effect op de foto. Mijn foto’s zijn gemaakt op een haventerrein, zodat ik ook nog het voordeel had van de weerspiegeling van het vuur in het water.
Voorbereiding op locatie
De persoon met donkere kleding zet een veiligheidsbril op, omdat die het staalwol straks gaat rondslingeren. Door de donkere kleding valt hij minder op in de foto. Deze persoon noem ik de lightpainter.
Zet je camera op het statief en stel in de handmatige functie de sluitertijd, diafragma en ISO waarde in. De instellingen van onderstaande foto zijn: ISO 100, 24 mm, f/8 met een sluitertijd van 13 seconden. Iedere situatie is anders en kan dus andere effecten geven met dezelfde instellingen. Ik had bij het maken van deze foto bijvoorbeeld weinig tot geen omgevingslicht. Dus als jij dezelfde instellingen gebruikt in een omgeving waar veel meer licht is, van bijvoorbeeld straatlantaarns of andere bronnen, kan de foto misschien wel overbelicht worden. Je kunt dan het diafragma wat aanpassen (probeer een instelling tussen f/8 en f/18), de sluitertijd iets korter maken (naar bijvoorbeeld 10 seconden ipv 13 seconden) of de ISO naar 200 tot max 400 brengen. Mijn foto is vrij donker, zodat ik geen afleiding op de foto heb van het lelijke terrein waar ik sta. Maar als je in een tunnel staat met mooie graffiti wil je dat misschien juist wel laten zien en mogen de instellingen allemaal wat lichter.
Testfoto en scherp stellen
Maak eerst een testfoto. Schijn met een zaklamp op de lightpainter zodat je camera hierop kan scherp stellen. Dit is vooral nodig als je in een extreem donkere omgeving bent. Je kunt de lightpainter ook vragen zichzelf te beschijnen met de zaklamp van zijn of haar telefoon.
De foto maken
Trek een paar plukjes staalwol goed uit elkaar en vul de garde. Steek het staalwol aan. Je kunt goed blazen om het vuur aan te jagen, maar kijk dan wel uit voor je ogen en kleding, omdat er dan vonkjes ontstaan. Alleen als het staalwol net brandt, krijg je de mooiste vonken en dus het mooiste effect op de foto. Begin als het brandt dus gelijk te slingeren en maak direct je foto. Je hoeft overigens niet hard te slingeren, want hoe harder je slingert, hoe sneller het staalwol is uitgebrand. Probeer zo te slingeren dat de garde net genoeg momentum heeft om rond te blijven draaien.
Bij het maken van de foto kun je nog overwegen om de zelfontspanner te gebruiken. Vanwege de lange sluitertijd geeft iedere beweging (hoe klein ook) waas en onscherpte op de foto. Door de zelfontspanner te gebruiken begint de camera pas twee seconden later de foto te maken en loop je dus ook niet het risico dat je per ongeluk de camera beweegt bij het indrukken van de ontspanknop.
Controleer de gemaakte foto. Verander eventueel je instellingen en probeer het nog een aantal keren opnieuw tot je tevreden bent met de foto.
Laat je creativiteit de loop
Je kunt nu ook gaan spelen met het licht. Vraag de lightpainter om vanaf het moment dat je de ontspanknop hebt ingedrukt kleine stapjes naar links of naar rechts te lopen. De lightpainter zou ook kunnen proberen om zowel links als rechts van hem rondjes te draaien, maar dat vergt wat oefening. Ook zou je de hoek van het rondje dat je draait kunnen veranderen. Als je met zijn drieën bent, kun je iemand (optisch gezien) in de cirkel plaatsen voor een mooi portret. Wat ik zelf nog niet heb geprobeerd, maar wat nog op mijn lijstje staat is het onder elkaar binden van twee gardes. Je krijgt dan een rondje in een rondje.
Nabewerking
Ik schiet uitsluitend raw foto’s en die moet je altijd nog bewerken. Mijn lightpainter was compleet zwart gekleed, waardoor hij bijna niet te zien was in de foto. De stukjes die nog wel te zien waren heb ik weg geshopt. Omdat ik mijn instellingen heel donker had gezet was mijn complete foto (op het vuur van het staalwol na) zwart. Omdat ik iets meer diepte en dimensie wilde toevoegen aan de foto, heb ik in photoshop de lucht nog teruggehaald. Dit heb ik wel op een natuurlijke manier gedaan, want in de rechterbovenhoek was ook in het echt de ondergaande zon nog een beetje te zien.
Waarschuwingen
- Doe dit niet in de buurt van brandbare materialen (bos, gras en dergelijke). Gebruik het liefste een groot parkeerterrein zonder auto’s. Eigenlijk hoor je ook materiaal in de buurt te hebben om in te grijpen als het mis gaat. Denk aan een kleine brandblusser, blusdeken of emmer water. Overigens ziet het er op de foto spectaculairder uit dan het in werkelijkheid is. De vonken doven direct uit en het staalwol heeft best wat aanmoediging nodig om te gaan branden.
- Kijk uit voor je foto apparatuur. Je lens is erg kwetsbaar en kan zomaar een vonkje opvangen. Daarom ben ik zover mogelijk weg gaan staan en heb ik ingezoomd. Maar je kunt je lens ook beschermen met een UV-filter.
- Eventueel kan de persoon die gaat lightpainten nog een muts opzetten om het haar te beschermen.
- Draag geen brandbare kleding.
- Let goed op mensen in je omgeving die langs komen wandelen of fietsen.
Ik ben benieuwd of je iets hebt gehad aan mijn uitleg. Ik zou het leuk vinden als je mij een foto stuurt van jouw lightpainting project. Ben je nieuw in de fotografie en wil je het liever samen doen? Stuur een e-mail naar wendy@lifestyle-photography.nl en boek een (privé) workshop.
